به نام خدا

 ^{{خطبه ی 65 نهج البلاغه : ...لَمْ یَخْلُقْ مَا خَلَقَهُ لِتَشْدِیدِ سُلْطَانٍ - وَ لَا تَخَوُّفٍ مِنْ عَوَاقِبِ زَمَانٍ - وَ لَا اسْتِعَانَةٍ عَلَى نِدٍّ مُثَاوِرٍ وَ لَا شَرِیکٍ مُکَاثِرٍ وَ لَا ضِدٍّ مُنَافِرٍ}

^{مخلوقات را براى تقویت حکمرانی وفرمانروایى، و یا براى ترس از آینده، یا یارى گرفتن در مبارزه با همتاى خود، و یا براى فخر و مباهات شریکان، و یا ستیزه جویى مخالفان ؛نیافریده است.}

^{وَ لَکِنْ خَلَائِقُ مَرْبُوبُونَ وَ عِبَادٌ دَاخِرُونَ ... .}

^{بلکه همه، آفریده‏هاى او هستند  و در سایه پرورش او، بندگانى فروتن و فرمانبردارند.}}

 در نماز هر روز بارها این مطلب را اندیشه می کنیم که " الله الصمد" (اصل در معنای "صمد"قصد کردن یا قصد کردن با اعتماد است )لذا می توان به معنای زیر تفسیر کرد :<سید،وبزرگی که بر او اعتماد کرده واز هر سو به جانبش قصد می کنند>یعنی تمامی موجودات عالم در تمامی حوائجشان قصد او می کنند زیرا هر چیزی که دارای هستی است  هستی را خدا به او داده  پس ما سوای او محتاج اویند لذا «ال» در الصمد حصر را می رساند ،یعنی تنها خداوند، صمد وبی نیاز علی الاطلاق است  وهمه محتاج او؛واین تعبیر معرفی خداست به وسیله ی صفت فعل او(صمد) کما اینکه الله احد معرفی اوست به صفت ذات(احد).جلّت عظمته .(جلد آخر تفسیر المیزان ذیل سوره ی توحید ).

   پس حکمت در خداوند به غرض فعلی بازگشت دارد و غرض فاعلی ندارد بلکه فلسفه ی خلقت او ،نشان دادن جود و فیاضیتش است .

  نکته ی دیگری که در این خطبه  حضرت علی (ع)به آن اشاره کرده اند، اینکه :     

همه، آفریده های خدایند و وبندگانی ذلیل ،فروتن وفرمانبردار او

ذلت دوگونه است :1- ذلت در برابر دیگران ،که مذموم ونکوهیده است

2- ذلت در برابر خدا و آنان که خدا فرموده است (واذ قلنا للملائکة اسجدوا لآدم فسجدوا...<بقره/34>)

لذا دخور و اظهار ذلت وبندگی در برابر خالق وفیّاض وجود ؛نه تنها زشت ومذموم نیست که سکوی کمال وتعالی است (به خلاف توهمات وسخنان وهابیت)؛ذلیل ترین افراد در پیشگاه خدا عزیز ترین بندگان اند (سبحان الذی اسری بعبده ...<اسراء/1>)

آنقدر رتبه ی ذلت و بندگی در پیشگاه ربوبی والا وبالا ست که پیش ازمقام رسالت وبرتر از آن ذکر شده؛ آنجا که در تشهد هر روز چند مرتبه می خوانیم :"واشهد انّ محمدا عبده ورسوله" .

امید آنکه هر روز با معرفت افزایی ،غفلتهایمان کم شده به بندگی حقیقی نزدیکتر شویم .انشاءالله -والسلام علیکم ورحمةالله برکاته - طالب پور