به نام خدا

تحلیلی بر دانشنامه ی به اصطلاح آزاد «ویکی پدیا »

  ویکی‌ها به وب‌سایت‌هایی اطلاق می‌شود که محتوای‌ آنها به‌وسیله کاربران اینترنتی تولید و ویرایش می‌شود.

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ی به اصطلاح آزادی است که در سال 2001 م راه‌اندازی شد. جیمی والز و لری سینگر موسسان ویکی‌پدیا، پیش از آن بر روی پروژه‌ی دانشنامه‌ی آنلاینی باعنوان نوپدیا کار می‌کردند. محدودیت‌های نوپدیا، ایده‌ی ایجاد دانشنامه‌ی جدید با مدل ویکی‌ را به‌وجود آورد و بدین ترتیب ویکی‌پدیا متولد شد  .

ویکی‌پدیا چند سال بعد نه تنها مهم‌ترین دانشنامه‌ی اینترنتی شد، بلکه به یکی از وب‌سایت‌های اصلی دنیای مجازی تبدیل شد. ویکی‌پدیا هم‌اکنون در رده‌بندی برترین وب‌سایت‌های دنیا از دید الکسا در رده‌ی هفتم قرار دارد و در رده‌بندی گوگل چهارمین وب‌سایت دنیاست.

ویکی‌پدیا ظاهرا ازموفق‌ترین و مشهورترین پروژه‌ های ویکی در دنیاست ولی دنیای ویکی‌ها به همین‌جا ختم نمی‌شود. موسسان ویکی‌پدیا چندی بعد بنیاد ویکی‌مدیا را تاسیس کردند و پروژه‌های مشابه متعددی در حوزه‌های مختلف راه‌اندازی کردند که به‌روزرسانی آنها همگی از مدل ویکی‌ پیروی می‌کرد. خارج از بنیاد ویکی‌مدیا نیز ویکی‌های زیادی مشغول به فعالیت هستند  .

ویکی‌ها در حوزه‌های مختلفی به‌کار گرفته می‌شوند تا طیف گسترده‌ای از هدف‌ها را پوشش دهند.

کاربرد علمی ویکی‌ها در جهت توسعه و همگانی‌کردن دانش از جمله شناخته شده‌ترین هدف‌های ویکی‌هاست.

چالش های ویکی پدیا

مخالفان ویکی‌پدیا می‌گویند از آنجایی که مطالب ویکی‌پدیا را نه متخصصان، بلکه کاربران عادی می‌نویسند پس نمی‌توان مطالب آنها را چندان معتبر به‏حساب آورد  . منتقدان می‌گویند مدخل‌های این دانشنامه به‌وسیله کاربرانی نوشته می‌شود که در بین آنها افراد گوناگونی با انگیزه‌ها و سطح تخصص‌ و سواد متفاوت حضور دارند، پس نمی‌توان به مطالب ثبت شده اطمینان کافی داشت.

موضوعات مناقشه‌برانگیز زیادی در دنیا وجود دارد که در مورد آنها هر یک از طرفین دعوا دیدگاه‌های متفاوتی دارند.البته ویکی‌پدیا ادعای بی‌طرفی را مطرح می‌کند و ادعا دارد برآیند دیدگاه‌های کاربرانش را منعکس می‌کند، اما اختلاف بین دیدگاه مورد توافق در ویکی‌پدیا با دیدگاه طرفین مناقشه،  برای ویکی‌پدیا مشکلاتی ایجاد کرده است  .

جایگاه ویکی ها در ایران

برخلاف سایر گونه‌های رسانه‌های اجتماعی، ویکی‌ها در ایران چندان با استقبال کاربران اینترنتی مواجه نشده‌اند. در سال‌های گذشته کاربران ایرانی در استفاده از وبلاگ‌ها و شبکه‌های اجتماعی در سطح جهانی پیشگام بوده‌اند و آمارهای مربوط به آنها در رده کشورهای نخست قرار داشته است. اما هیچ‌گاه از ویکی‌ها استقبال قابل توجهی نشده و آمارهای مربوط به ایران کمتر از حد انتظار بوده است  .علت چیست؟

علت عدم استقبال از ویکی ها بویژه ویکی پدیا در ایران اسلامی

برخی دلیلشان این است که فعالیت در ویکی‌ها و کمک به گسترش و توسعه آنها اغلب نوعی کار داوطلبانه است که با کسب شهرت و منفعت شخصی ؛ همراه نیست  .   البته این حرف می تواند درصدی درست باشد اما قطعا ،عمده دلیل نیست .

   می توان اصلی ترین دلیل بی رغبتی مسلمانان ایران را ادعای بی دلیل مسئولین ویکی پدیا بر بی طرفی وآزاد بودن وب سایتشان و باز بودن درگاه های ویرایشی دانست

ویکی پدیا کاملا تحت سلطه صهیونیسم قرار دارد تمام شهرهای فلسطین با نام اسرائیلی و به نام اسرائیل ثبت شده و هیچ کسی هم حق دسترسی ندارد ونیز در مباحث سیاسی اجتماعی مطالب غیر واقعی و یک سویه بدون امکان ویرایش به چشم می خورد لذا می توان گفت ویکی پدیا یک دانشنامه  جهت دار است که حتی واقعیت های تاریخی را به مشتاقانش وارونه نمایش می دهد؛ گرچه برخی مطالب علمی قابل استناد نیز دارد اما به واسطه ی اختلاط صحیح وسقیم والتقاطی که در آن است زیاد قابل اعتماد نیست./. طالب پور